Die … overgang

Het is een feit dat elke vrouw in de overgang komt. Ook ik ontkwam er dus niet aan. Maar wat is die overgang eigenlijk?

Tijdens de overgang ontstaat een (tijdelijke) disbalans in de hormoonhuishouding, waarbij je op lichamelijk, emotioneel en mentaal vlak allerlei klachten kunt ondervinden. De overgang duurt ongeveer 5 tot 10 jaar en begint vaak met onregelmatige of wisselende menstruaties. De laatste menstruatie wordt de menopauze genoemd en de periode na de overgangsjaren tot aan je dood de postmenopauze. Vanaf hun 40^ste kunnen vrouwen de eerste verschijnselen van de overgang opmerken. Maar ieder vrouw is uniek en iedere menstruatiecyclus is uniek. Zo zijn er vrouwen die al voor hun 40^ste vervroegd in de overgang komen door bijvoorbeeld medicijnen, chemo, eileiders die verwijderd zijn of een erfelijke aandoening en er zijn vrouwen die na hun 50^ste  nog helemaal geen overgangsklachten hebben. Zoals gezegd ontkwam ik ook niet aan de overgang. Ik ben op dit moment, op een paar weken na, 58 jaar en ben sinds 4,5 jaar in de overgang of misschien zelfs al postmenopauzaal, zoals ze dat noemen. Ik weet het niet, want ik ben denk ik één van de gelukkige vrouwen die “stromend” door de overgang gaat. Van de ene op de andere dag stopte mijn menstruatie en tot nu toe ben ik vrij van overgangsklachten. Hoe heerlijk is dat. Ik denk dat menige vrouw jaloers op mij zal zijn.

En die opvliegers?

Vaak worden overgang en opvliegers direct met elkaar verbonden. Dat komt ook omdat die opvliegers vaak door de omgeving opgemerkt worden. Ik heb een collega gehad die, vanaf het moment dat ze 50 werd, ieder uur een opvlieger kreeg. Bijna 10 jaar lang! Ze zat tegenover mij en ik kon aan haar zien wanneer ze er weer eentje had; ze werd rood, ging zweten en pakte dan wat maar voor handen lag om mee te wapperen. “Ja hoor, ze heeft er weer één!” en dan leefden we met de hele afdeling (allemaal vrouwen…) met haar mee. Ze deed er luchtig over, maar als je dit ieder uur moet meemaken dan heeft dat invloed op je dagelijkse bezigheden. Ik had met haar te doen, maar ik kon me niet voorstellen hoe zij zich op zo’n moment voelde. Ik had namelijk nergens last van. Maar het feit dat zij er wel zo extreem last van had maakte mij nieuwsgierig. Ik wilde meer weten over de overgang. Zodoende ben ik terecht gekomen bij Marijke Brouwers van Intoflow. Ik leerde daar over de overgang, waar vrouwen zoal tegen aan kunnen lopen en wat ze er zelf aan kunnen doen.

Want naast opvliegers zijn er nog veel meer lichamelijke en emotionele klachten. Vaak niet zichtbaar aan de buitenkant. Typische overgangsklachten zijn onder andere:

• Hartkloppingen
• Jeuk en pijn in de urinewegen
• Migraine en duizeligheid
• Slecht slapen/slapeloosheid
• Stemmingswisselingen
• Te traag werkende schildklier
• Transpiratie
• Zware bloedingen
• Vreemde eetgewoonten
• Vaginale klachten/ pijn bij het vrijen

En er zijn ook klachten waarbij je niet meteen aan de overgang denkt. Dit zijn de zogenaamde a-typische overgangsklachten. Denk aan: algehele vermoeidheid, angst of depressie, droge huid en slijmvliezen, gewichtsverandering, haaruitval, osteoporose, stijfheid en urineproblemen. Ook kunnen je borsten pijnlijk of gezwollen aanvoelen en kunnen er knobbeltjes ontstaan. Bij opvliegers denk je vrijwel meteen aan de overgang, maar bij een knobbeltje in je borst denk je misschien in eerste instantie aan iets ernstigs en dat hoeft het niet te zijn. Maar wanneer je twijfelt of je ernstig zorgen maakt: altijd naar de huisarts gaan.

Mentaal en emotioneel proces

Niet alleen lichamelijk gebeurt er van alles in je lichaam, maar ook geestelijk gebeurt er van alles. Je kunt de overgang vergelijken met de puberteit. Een fase van fysieke, emotionele en mentale veranderingen die impact op jou en jouw omgeving heeft. De veranderende hormoonhuishouding beïnvloedt de werking van je hersenen. Hormoonschommelingen tijdens de overgang zorgen vaak voor stemmingswisselingen. Je zelfbeeld kan verstoord worden, doordat je wordt geconfronteerd met het ouder worden en je sterfelijkheid. Onverwerkte emoties of trauma’s kunnen in deze fase naar boven komen zoals verlies en rouw om een gestorven familielid of partner, ongewilde kinderloosheid of gemiste kansen in je leven. Wanneer de kinderen het huis uit zijn hoef je niet meer te zorgen, waardoor je je nutteloos kunt voelen. Je kunt het gevoel hebben dat je de controle verliest en niet meer kunt voldoen aan de dagelijkse verplichtingen.

Door de hormoonschommelingen kun je zo uit balans raken dat je immuunsysteem daar ook onder te lijden heeft. Iedere vrouw is uniek en iedere vrouw ervaart overgangsklachten op een andere manier. In sommige gevallen zijn de klachten zodanig, dat zelfs het dagelijks functioneren belemmerd wordt.  Je bent gevoeliger voor ziekten en stress omdat bijvoorbeeld het werk voor jou te zwaar wordt. Wanneer vrouwen vanaf 40 jaar zich ziek melden heeft hun (bedrijfs)arts vaak niet door dat hun gezondheidsklachten door de overgang komen. De diagnose “burn-out” wordt dan al snel gemaakt, maar naar de onderliggende oorzaak wordt niet gekeken. Want vrouwen zijn vaak opgegroeid met het idee dat je als moeder en echtgenote altijd hoort klaar te staan en jezelf hoort weg te cijferen. Hierdoor gaan ze vaak over hun eigen grenzen. En als vrouw ben je ook vaak geneigd om dingen te doen omdat je vindt dat het moet. Je denkt dat het van je verwacht wordt. Thuis, maar ook in je werkomgeving. In mijn praktijk zie ik vrouwen die hier mee worstelen. Ze lopen letterlijk en figuurlijk tegen hun grenzen aan en dan geeft hun lichaam aan: “Ho, stop! Nu even niet verder, maar op de plaats rust. Gun je tijd om aandacht aan jezelf te geven en te voelen wat jij wilt.”

Invloed van stress  

Perioden van stress beïnvloeden de hormonale veranderingen in de hersenen en het lichaam, waardoor er op emotioneel, mentaal en lichamelijk vlak allerlei klachten ontstaan. Tijdens de overgang wordt dit proces alleen maar versterkt en het wordt zo een vicieuze cirkel. Door bewuster te leven en te focussen op wat je werkelijk wilt, kun je oude, belemmerende denkpatronen en overtuigingen opruimen om zo ruimte te creëren om in je eigen kracht te komen.

Een nieuw begin

Zie de overgang als een nieuw begin. Want de overgang is de uitgelezen kans om de balans op te maken. Wat wil je nog met de rest van je leven? Wat zijn je werkelijke behoeftes? Het intuïtieve deel van de hersenen wordt in deze fase geactiveerd, zodat je meer vanuit je gevoel keuzes kunt maken in wat jouw energie geeft en wat niet. Vertrouw meer op je eigen innerlijke kracht. En er zijn verschillende gezondheidsprofessionals die je kunnen ondersteunen wanneer je er zelf niet uitkomt. Denk daarbij aan een massagetherapeut, leefstijlcoach, gewichts– of voedingsconsulent.

Taboe

Ieder jaar is op 18 oktober de Wereld menopauze dag. Een dag die in het leven is geroepen omdat er nog steeds een taboe rust op de overgang, er wordt niet of nauwelijks over gesproken. Maar onwetendheid over deze fase maakt onzeker en zorgt onder andere voor angst voor de toekomst. Het is daarom van belang dat we de overgang en alle psychische en lichamelijke veranderingen die dit met zich meebrengt, niet onderschatten en bespreekbaar maken. Zowel thuis, in de zorg als ook op de werkvloer. Iedere vrouw krijgt er in haar leven mee te maken, vaak met lastige (bij)verschijnselen, dus daarom is het belangrijk extra stil te staan bij en aandacht te geven aan die … overgang.

Kijk eens bij Maximaal Gezond.

Daar kun je een zorgprofessional vinden die bij je past. Een holistische denk- en werkwijze staat bij allen centraal. Dat betekent dat we naar jou én naar alle factoren kijken die dit welzijn kunnen beïnvloeden. En hoe we op een positieve manier het welzijn kunnen ondersteunen, versterken en herstellen. 

Linda Leeflang – Insight-U, Praktijk voor welzijn-massage